Cách chọn "mảnh đất" chuyên môn để một ngày bạn trở thành tên tuổi dẫn đầu
Từ "khán giả" đến "diễn giả", chỉ khác nhau ở cách bạn định vị hôm nay
Hãy tưởng tượng bạn đang ở sự kiện lớn nhất của ngành mình. Ánh đèn chiếu rực, hơi nóng phả vào mặt. Tiếng khán giả rì rầm như sóng biển. Bạn bước ra, ngồi xuống, nhìn sang hai bên: ba gương mặt lớn, những người bạn từng trích dẫn, từng học hỏi đang ngồi ngay đó. Và bạn không phải MC, không phải khán giả. Bạn là một trong các diễn giả.
Mình muốn bạn hình dung về khoảnh khắc này không phải để xem mình nổi tiếng ra sao, mà là để bạn tự trả lời một câu hỏi quan trọng (sau đó): Sau khi bạn xuất hiện trong ngách của mình, lĩnh vực đó đã vì bạn mà thay đổi như thế nào?
Khi bạn trả lời được câu hỏi “vĩ mô” này, những thứ “vi mô” như giới thiệu bản thân, viết bio, làm content, hay pitch ý tưởng… sẽ tự nhiên trở nên rõ ràng và có sức nặng hơn hẳn.
Bài viết này là phiên bản “Marketing-first” của bài tập Heroes on Stage giúp bạn định hình một phạm vi chuyên môn đủ lớn để đáng nhớ, đủ hẹp để nổi bật, và biến “uy tín” thành động cơ kéo marketing và khách hàng về phía mình. Bài tập này là một trong số các bài tập sẽ được thực hành trong khóa học Branding Fundamental.
Nguyên tắc cốt lõi: Credibility First, xây ảnh hưởng và bằng chứng chuyên môn trước, doanh thu sẽ theo sau. Bạn có thể tìm đọc thêm về nguyên tắc này chi tiết hơn ở đây:
Vì sao bài tập này quan trọng với solo expert, đặc biệt ở khía cạnh tiếp thị
Marketing là hệ quả của một hành trình làm việc có hệ thống và kết quả rõ ràng.
Khi bạn xác định được “mảnh sân” mà mình muốn và đủ sức chịu trách nhiệm thay đổi, mọi hoạt động marketing sẽ có điểm rơi chung: nội dung, câu chuyện, thông điệp, lời chào hàng… tất cả đều xoay quanh và củng cố cho vị trí đó.
Chiến lược Credibility First cũng vậy: liên tục xuất bản nội dung sâu, hữu ích, áp dụng được ngay, để trở thành “điểm tham chiếu” trong ngách của bạn.
Bài tập “Heroes on Stage”
Bước 1: Chọn 3-4 hình mẫu
Chọn những người dẫn dắt cuộc chơi, không phải “người gần gần tầm mình” nhé bạn. Hãy chọn ai mà bạn nghĩ “mình chưa thể lên tới”. Chính cảm giác này sẽ kéo tiêu chuẩn và khát vọng của bạn lên cao hơn. Viết tên họ ra giấy.
Bước 2: Xác định “mảnh đất” bạn sẽ bảo vệ
“Marketing” thì quá rộng. “Email marketing” cũng chưa đủ đặc. Nhưng “Email giữ chân khách hàng cho SaaS B2B, với chuỗi kích hoạt 30–60–90 ngày” thì là một phạm vi vừa rõ, vừa tin được. Bạn không cần là chuyên gia của tất cả, bạn cần là tên đầu tiên người ta nghĩ đến trong một tình huống cụ thể.
Bước 3: Viết bản đồ khác biệt (Debate Map)
Với mỗi hình mẫu, ghi ra: Họ đại diện cho điều gì?
Bên cạnh tên bạn, ghi: Bạn đại diện cho điều gì và khác họ ra sao?
Sau đó, viết ra 3 câu “bật lại” thông điệp của họ một cách lịch sự nhưng tự tin, kiểu như:
“Mình đồng ý với A ở điểm X, nhưng dữ liệu từ các chiến dịch retention 30–60–90 ngày cho thấy Y mới là đòn bẩy nhanh nhất.”
“Cách làm của B rất hiệu quả cho brand lớn. Nhưng với SME, hạn chế nguồn lực khiến Z đem lại kết quả tốt hơn trong 8 tuần đầu.”
“Nếu kênh ads đã bão hòa, lúc này nên xoay sang nội dung có đà uy tín thay vì đốt thêm ngân sách.”
Bước 4: Gom “bằng chứng” trong 90 ngày
Marketing mạnh dựa trên bằng chứng sống: case study, playbook, checklist, phân tích số liệu…
Hãy lên lịch 90 ngày: mỗi tuần 1 case study, mỗi 4 tuần 1 playbook, và cuối 90 ngày có 1 bài dài tổng hợp phương pháp. Đây là cách biến “điểm nhìn” thành chuỗi bằng chứng cụ thể.
Bước 5: Chốt stage lines
Tóm gọn lại thành: 1 định nghĩa, 1 luận điểm, 1 câu “đinh” dễ nhớ, dễ trích dẫn:
Định nghĩa: “Email retention không chỉ là gửi thông báo, nó là kênh giảm rủi ro doanh thu.”
Luận điểm: “Nếu không đo được time-to-value trong 7 tới 14 ngày đầu, mọi tối ưu sau đó chỉ là chữa cháy tốn kém.”
Câu đinh: “Uy tín của bạn không nằm ở chức danh, mà ở số quy trình người khác áp dụng được sau khi đọc nội dung của bạn.”
Ví dụ minh họa: Chuyên gia Productivity cho Senior Manager
Cuối tuần trước tôi có cơ hội ngồi với một bạn trẻ đã có 2 năm chia sẻ về hiệu suất, sự nghiệp và có khoảng 30,000 followers trên các nền tảng Facebook & LinkedIn. Bạn cũng đang làm tư vấn cho một công ty tư vấn về Leadership, Hiệu suất…. Bạn theo đuổi ý tưởng về năng suất làm việc và quản trị thời gian, chuyên giúp Senior Manager - những người phải điều phối nhiều nhóm, ra quyết định chiến lược và xử lý hàng chục luồng thông tin mỗi ngày. Tuy nhiên, bạn cũng tự thấy mình vẫn đi quá rộng và loãng. Vậy hãy thử bài tập này với bạn nhé!
Bước 1: Chọn 3-4 hình mẫu
Bạn chọn ra 3 cái tên lớn trong lĩnh vực năng suất và quản trị:
David Allen - Tác giả Getting Things Done, người tạo ra một hệ thống quản lý công việc huyền thoại.
Cal Newport - Tác giả Deep Work, nổi tiếng với khái niệm tập trung sâu, tránh xao nhãng.
Stephen Covey - Tác giả 7 Thói quen để thành đạt, người đặt nền móng cho khái niệm quản lý ưu tiên theo tầm quan trọng.
Bước 2: Xác định “mảnh đất” bạn sẽ bảo vệ
Cả ba tượng đài trên nói về productivity, nhưng không ai chuyên sâu vào Productivity cho Senior Manager ở các tổ chức vừa và lớn tại Việt Nam, với đặc thù quản trị qua nhiều cấp, khối lượng email khổng lồ và lịch họp dày đặc.
Mảnh đất của bạn có thể là:
“Productivity Blueprint cho Senior Manager - hệ thống tối ưu hiệu suất nhóm và cá nhân trong môi trường áp lực cao, nhiều tầng báo cáo và thay đổi liên tục.”
Bước 3: Viết bản đồ khác biệt (Debate Map)
3 câu “bật lại” trên sân khấu:
“Mình đồng ý với David rằng GTD cực mạnh cho cá nhân, nhưng với Senior Manager, chúng ta cần một phiên bản rút gọn và chia sẻ được với cả nhóm, nếu không thì hệ thống chỉ nằm trong đầu lãnh đạo.”
“Mình rất thích khái niệm Deep Work, nhưng trong thực tế của Senior Manager, sự gián đoạn là một phần công việc. Cách mình áp dụng là tạo ‘deep slot’ ngắn nhưng có tần suất cao hơn để duy trì dòng suy nghĩ.”
“Ưu tiên dựa trên tầm quan trọng là nền tảng. Nhưng khi thị trường biến động nhanh, mình thấy kết hợp dữ liệu thời gian thực và trực giác lãnh đạo cho ra quyết định nhanh và sát thực tế hơn.”
Bước 4: Gom “bằng chứng” trong 90 ngày
Tuần 1: Case study “Giảm 30% thời gian họp cho một Senior Manager điều hành 3 bộ phận” có số liệu trước/sau.
Tuần 3: Playbook “5 nguyên tắc chặn email xao nhãng cho Senior Manager mà vẫn không bỏ lỡ thông tin quan trọng”.
Tuần 5: Checklist “Chuẩn bị cuộc họp 15 phút để ra quyết định chiến lược trong 1 giờ” (file tải về).
Tuần 8: Bài long-form “Productivity Blueprint cho Senior Manager , hệ thống 90 ngày” tổng hợp phương pháp và kết quả áp dụng.
Bước 5: Khẩu quyết cuối cùng
Định nghĩa: “Năng suất cho Senior Manager không chỉ là làm việc nhanh, mà là tối ưu hóa đầu vào và ra quyết định chiến lược trong điều kiện áp lực cao.”
Luận điểm: “Nếu Senior Manager không giải phóng được 20–30% thời gian khỏi các tác vụ lặp lại, họ sẽ không còn năng lượng cho tư duy chiến lược.”
Câu đinh: “Năng suất của lãnh đạo không đo bằng số việc làm xong, mà đo bằng chất lượng quyết định trong những giờ vàng.”
Case study của chính Linh
Khi sử dụng bài tập Heroes on Stage với chính mình, đây là cách Linh đã chọn và khai phá “mảnh đất” chuyên môn:
1. Chọn 3–4 tượng đài
Trong lĩnh vực solopreneurship và kinh doanh tri thức, Linh có thể chọn:
Chris Guillebeau - tác giả The $100 Startup, người tiên phong về kinh doanh nhỏ, tự do, sáng tạo.
Dorie Clark - tác giả Reinventing You và The Long Game, chuyên gia toàn cầu về định vị thương hiệu cá nhân.
Seth Godin - huyền thoại marketing và tư duy khác biệt.
2. Xác định mảnh đất chuyên môn
Trong khi các tượng đài này nói về tự do nghề nghiệp, xây thương hiệu hoặc marketing ở quy mô toàn cầu, Linh tập trung vào:
“Business Mentorship & Sponsorship cho Solo Expert Việt Nam toàn cầu – hệ thống chiến lược, sản phẩm, nội dung, và thương hiệu để biến chuyên môn thành doanh nghiệp độc lập bền vững.”
Điểm khác biệt là Linh không chỉ huấn luyện mà còn đồng hành triển khai và đầu tư chất xám, biến mình thành “business partner” thực thụ của mentee.
3. Bản đồ khác biệt (Debate Map)
3 câu bật lại lịch sự trên sân khấu:
“Mình đồng ý việc khởi nghiệp tinh gọn là cần thiết. Nhưng ở thị trường Việt, phần lớn solo expert cần một hệ thống kèm cặp, không chỉ là khung ý tưởng, để có thể đi tới doanh thu thật nhanh.”
“Thương hiệu cá nhân là nền tảng. Tuy nhiên, với solo expert, thương hiệu phải gắn trực tiếp với sản phẩm thương mại để tạo đòn bẩy doanh thu và tái đầu tư.”
“Cộng đồng là tài sản vô giá, nhưng với solo expert mới, ưu tiên ban đầu là credibility cá nhân để xây dựng lòng tin trước khi cộng đồng tự lớn.”
4. Bằng chứng 90 ngày
Linh đã tạo ra chuỗi kết quả từ học viên:
Mentee đạt doanh thu 1B/năm từ Branding Strategy chỉ sau 1 năm triển khai.
Mentee chốt 300M trong 4 tháng đầu sự nghiệp solo ở tuổi 25.
Mentee tạo 200M doanh thu từ sản phẩm giá rẻ (1M) chỉ trong 2 tháng.
Những con số này không chỉ minh họa cho phương pháp, mà còn trở thành artefacts củng cố mảnh đất Linh chọn.
5. Thông điệp lõi “Biến chuyên môn thành sự nghiệp độc lập bền vững” trong mọi kênh marketing.
“Chủ đề này có nhiều người làm rồi”? Không, thị trường vẫn luôn còn chỗ!
Các hình mẫu của bạn vẫn ngồi chung sân khấu là vì họ không bỏ cuộc khi thấy chủ đề mình chọn đã có người làm trước.
Thị trường không trả thưởng cho người đến sớm nhất. Thị trường trả thưởng cho người giải quyết vấn đề tốt nhất trong một bối cảnh cụ thể. Việc của bạn là định nghĩa bối cảnh thông minh (ngách, điều kiện, tiêu chí thành công), rồi chứng minh nó bằng nội dung và số liệu.
Sau khi đã chọn được “mảnh đất”: 4 cách ứng dụng ngay vào business
Việc chọn được mảnh đất chuyên môn là bước quan trọng, nhưng nó mới là điểm xuất phát. Để biến định vị này thành lợi thế kinh doanh, bạn cần đưa nó vào mọi hoạt động từ sản phẩm, marketing đến doanh thu.