Sự tự do thật sự là gì?

Quản lý thời gian khác tự do về thời gian và những ngộ nhận về tự do khi làm solopreneur.

Cách đây vài tháng mình đọc được một bài viết của một học viên cũ, bạn chia sẻ sự thất vọng khi những mong muốn về sự chuyển đổi công việc và linh động hơn về thời gian không đạt được sau khi nghỉ làm và chuyển sang làm việc độc lập.

Bạn có biết sự khác biệt giữa quản lý thời gian và tự do thời gian?

Có một sự khác biệt lớn giữa hai khái niệm này. Quản lý thời gian là việc kiểm soát thời gian của bạn và sử dụng nó một cách hiệu quả. Còn tự do thời gian là có sự linh hoạt để sử dụng thời gian của bạn theo ý muốn.

Với quản lý thời gian, bạn có thể có một lịch trình bạn cần phải gắn bó để hoàn thành công việc. Tuy nhiên, với sự tự do về thời gian, bạn có thể linh hoạt và tự phát hơn với cách bạn sử dụng thời gian của mình.

Ví dụ mình có thể phân bổ 2 tuần trong tháng để tập trung các ưu tiên quan trọng nhất cho business, với các nhiệm vụ cụ thể cần đạt được trong khoảng thời gian này. Hoặc là khi mình chia sẻ về lịch trình làm việc trong năm 2023, với 3 tháng từ chối nhận các dịch vụ và không tổ chức mới các chương trình đào tạo (của riêng mình) như hình dưới đây:

Đó chính là quản lý thời gian.

Nhưng khi mình chọn mình làm gì, vào lúc nào, lúc nào là lúc làm, lúc nào là lúc nghỉ, thì đó là lúc “tự do thời gian” phát huy tác dụng.

Mình có thể ưu tiên thời gian của mình và chọn thời điểm mình thực hiện một số hoạt động nhất định, sau đó dành thời gian cho công việc hoặc gia đình hoặc các sở thích cá nhân tùy thuộc vào mong muốn và hoàn cảnh của mình.

Vậy làm sao để đạt được sự tự do về mặt thời gian?

Có 2 điểm mấu chốt mình muốn bạn hiểu trước khi bàn về chuyện làm thế nào để có được sự tự do về mặt thời gian:

• Trước khi đạt được sự tự do, bạn phải biết cách và quản lý được thời gian hiệu quả.

• Để quản lý được thời gian hiệu quả, bạn cần biết mình đang ở đâu đồng thời tránh những ngộ nhận về sự tự do khi trở thành freelancer hoặc solopreneur.

Giờ chúng ta hãy tìm hiểu một vài ngộ nhận phổ biến mà rất nhiều bạn vấp phải khi làm việc tự do nhé!

Ngộ nhận #1: Tự do là có thể làm việc bất cứ lúc nào bạn muốn.

An vừa mới nghỉ việc fulltime và bắt đầu vận hành công việc tự do của mình trong vai trò là một tư vấn viên về sữa mẹ. Cô nghĩ rằng tự do có nghĩa là mình có thể làm việc vào bất kỳ thời điểm nào trong ngày. Sau 2 tháng, An cảm thấy bị kiệt sức khi các mẹ tìm tới mình bất kỳ lúc nào và cô phải chạy theo để phục vụ theo nhu cầu của họ, dù là nửa đêm hay là thời điểm nhạy cảm khác trong ngày.

Tự do không chỉ đơn thuần là làm việc bất cứ lúc nào bạn muốn, mà còn liên quan tới việc tổ chức thời gian và công việc một cách khoa học, hiệu quả. Làm freelancer hoặc solopreneur đòi hỏi khả năng quản lý thời gian, tự kiểm soát và tự kỷ luật tốt, điều này có thể đồng nghĩa với việc bạn phải đặt lịch làm việc và tuân thủ nó.

Mình không ngạc nhiên khi cứ 10 học viên của mình thì có 8 người sẽ chia sẻ “Rào cản đối với em là sự tự kỷ luật bản thân”. Đó chính là thử thách đầu tiên và cũng “khó nhằn” nhất để các solopreneur tạo ra một lịch trình làm việc cố định và tuân thủ theo để tận dụng tối đa sự tự do và linh hoạt trong công việc của mình.

Ngộ nhận #2: Tự do nghĩa là không có áp lực hoặc trách nhiệm.

5 năm trước có một bạn rất trẻ tìm tới và hỏi mình về con đường freelance, bạn nói “Em nghĩ em muốn làm freelancer vì không muốn chịu trách nhiệm trong công việc như khi đi làm, em cũng không phải chịu áp lực như khi đi làm thuê”.

Tự do đi đôi với trách nhiệm. Khi bạn làm freelancer hoặc solopreneur, bạn có thể không phải chịu trách nhiệm cho kết quả của tập thể hay đội nhóm nhưng phải tự chịu trách nhiệm cho mọi quyết định và kết quả của công việc mình (mà điều này với nhiều người thì khó khăn hơn rất nhiều). Bạn phải tự tin và quyết đoán trong việc đưa ra quyết định và đảm bảo sự thành công của sản phẩm dịch vụ, của các dự án mà mình khởi tạo.

Bởi thế nên khi làm solopreneur, một trong các thử thách và kỹ năng mình đưa vào chương trình Becoming a Solopreneur là việc phải quản lý áp lực (ra mắt sản phẩm và bán trong 30 ngày), lập kế hoạch doanh thu (hàng năm), kế hoạch chi tiết dự án, thiết lập các mục tiêu rất rõ ràng và biết cách tìm kiếm sự hỗ trợ (mình hỗ trợ đưa các bạn trợ lý từ xa vào làm việc cùng trong 2 tháng) hay hợp tác (các học viên có cùng ngách hoặc cùng tệp khách hàng sẽ hợp tác với nhau để cùng ra sản phẩm)… Tất cả sẽ giúp các bạn giảm bớt áp lực cá nhân, tăng cường khả năng thích ứng với công việc solo.

Ngộ nhận #3: Tự do là không phụ thuộc vào ai.

Làm solo hiểu theo nghĩa đen cũng đúng là làm việc độc lập, chẳng phụ thuộc vào ai hay tổ chức nào. Nhưng đó mới chỉ là ở khía cạnh điều hành quản lý business mà thôi.

Còn làm solopreneur, việc xây dựng mạng lưới kết nối và quan hệ tốt với người khác cực kỳ quan trọng. Tự do ở đây không có nghĩa là hoàn toàn độc lập và không cần sự hỗ trợ hay hợp tác từ người khác. Bạn vẫn cần có sự hợp tác, đồng hành cùng người khác chỉ có cái khác là solopreneur thì có thể chủ động lựa chọn mình sẽ hợp tác làm việc cùng ai mà thôi. Nhờ các kết nối mà chúng ta mới có được các cơ hội mới và giúp sự nghiệp của mình phát triển.

Sự kết nối ở đây có thể là kết nối cùng với các solopreneur khác trong ngành hoặc tìm kiếm các cộng đồng chia sẻ thông tin và kinh nghiệm. Với sự mở rộng các kết nối, hiệu suất, sự uy tín cá nhân và khả năng thành công cũng sẽ được nâng cao.

Ngộ nhận #4: Tự do mang lại thu nhập ổn định và lớn hơn.

Đã có rất nhiều bạn tìm tới mình để chia sẻ về mục tiêu của các bạn, đại khái là “Em muốn đạt được thu nhập xx triệu đồng/tháng khi làm freelancer/solopreneur” kể cả khi chưa hề có chuyên môn hay kỹ năng gì. Mình không nói các bạn không làm được nhưng việc cào bằng thu nhập ra để đặt mục tiêu khi làm tự do đã là điều vô lý. Chưa kể các bạn còn tin rằng tự do sẽ mang lại thu nhập ổn định và cao hơn rất nhiều so với đi làm thuê thì lại càng vô lý hơn.

Đúng là làm tự do có thể mang về những con số thu nhập rất lớn (như mình là từ 20 triệu, rồi 50 triệu, 100 triệu, 300 triệu, 500 triệu và thậm chí là 1,5 tỷ trong một tháng) nhưng những con số này sẽ luôn biến động chứ không ổn định hàng tháng như một công việc truyền thống. Nếu muốn có sự ổn định, hàng tháng nhận về một con số cố định, hãy chọn công việc 9-to-5 chứ đừng chọn tự do. Bởi vì thu nhập cao khi làm solo là do cơ hội kinh doanh và khả năng quản lý tài chính, khả năng lập kế hoạch tài chính, dự trù thu nhập và chi phí, cách đóng gói sản phẩm dịch vụ, định giá và cách mở rộng các nguồn thu nhập một cách thông minh mà có được.

Ngộ nhận #5: Tự do mang lại sự giải phóng hoàn toàn.

Nhiều bạn trẻ tin rằng mình sẽ có được hạnh phúc khi giải phóng mình hoàn toàn khỏi các ràng buộc khi làm tự do.

Sai rồi ạ! Tự do không đảm bảo sự giải phóng hoàn toàn và hạnh phúc tuyệt đối. Mặc dù bạn có tự do làm việc theo ý muốn, nhưng công việc này cũng mang đến những thách thức và trách nhiệm riêng, thậm chí còn khắc nghiệt hơn khi đi làm thuê (đặc biệt trong giai đoạn đầu khởi nghiệp). Bạn phải tự mình chịu trách nhiệm và đối mặt với những áp lực và khó khăn trong việc tạo ra doanh thu, quản lý thời gian và đối phó với sự không chắc chắn của nguồn thu nhập.

Trên đây là 5 ngộ nhận cực kỳ phổ biến của những bạn mới hoặc vừa mới tách ra làm tự do. Giờ chúng ta hãy quay trở lại với câu chuyện về tự do về mặt thời gian.

Làm thế nào để bạn đạt được tự do thời gian?

Không có câu trả lời nào phù hợp với tất cả cho câu hỏi này, vì lượng thời gian cần thiết để đạt được tự do thời gian sẽ khác nhau tùy thuộc vào hoàn cảnh cá nhân.

Tuy nhiên, một số mẹo để tạo ra nhiều thời gian tự do hơn có thể bao gồm tạo nguồn thu nhập phụ, tự động hóa tài chính cá nhân và học cách làm việc thông minh hơn thay vì chăm chỉ hơn.

Tự do thời gian có nghĩa là có khả năng kiểm soát thời gian và lịch trình của chính mình. Nhưng tự do thời gian thực sự cũng có nghĩa là không bị ràng buộc bởi áp lực tài chính hoặc nghĩa vụ ngăn cản bạn theo đuổi đam mê của mình.

Đối với một số người, điều này có thể có nghĩa là có một nguồn thu nhập cố định thanh toán tất cả các hóa đơn để họ có thể chọn khi nào họ muốn làm việc.

Đối với những người khác, nó có thể chỉ đơn giản có nghĩa là có thể đi nghỉ bất cứ khi nào họ muốn mà không phải căng thẳng về thu nhập hoặc các hóa đơn mình cần chi trả.

Định nghĩa về tự do thời gian có thể thay đổi từ người này sang người khác, nhưng cuối cùng nó phụ thuộc nhiều nhất vào việc kiểm soát cuộc sống và lịch trình của bạn. Đó là về việc thoát khỏi các chuẩn mực xã hội truyền thống quy định cách bạn nên sống cuộc sống của mình và chọn con đường của riêng bạn - dù ban đầu nó sẽ đòi hỏi rất nhiều nỗ lực của bạn.

Vài gợi ý về quản lý và tự do thời gian

Hầu hết mọi người thất bại trong việc tạo ra nhiều thời gian tự do hơn bởi vì họ không trung thực về cách họ sử dụng thời gian của họ.

Trở ngại lớn cản trở sự tự do thời gian của chúng ta là gì? Có lẽ là CHÍNH TA.

Hãy thành thật với chính mình bây giờ, bạn mất bao nhiêu thời gian để lướt mạng xã hội, để xem tivi, để tập trung vào những điều không quan trọng/ưu tiên?

Dưới đây là một số cách mình đã tạo ra sự tự do về thời gian mà bạn có thể tìm thấy phù hợp với mình:

• Ghi lại những gì quan trọng đối với mình: gia đình, sở thích, hoạt động. Đây là những lĩnh vực trong cuộc sống mà mình muốn dành nhiều thời gian hơn.

• Block lại các khung thời gian quan trọng và đặt ra các nhiệm vụ cụ thể để sử dụng thời gian hợp lý và linh hoạt.

• Phân bổ thời gian dành cho khách hàng thay vì để họ tùy chọn thời gian của bạn.

• Thuê ngoài những việc đơn giản nhưng mất thời gian hoặc những việc không mang lại niềm vui cho mình để tự do tập trung vào những gì mình đam mê.

Một trong những điều mình rất quan tâm và muốn tập trung vào đó là giúp các freelancer và solopreneur tìm thấy sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống và cho phép tạo ra cuộc sống có mục đích, niềm vui và sự phong phú.

Bạn sẽ làm gì nếu thời gian không phải là một lựa chọn vô hạn? Chúng ta có thể có phép màu nào không?

Không, sự tự do không chỉ đến từ làm việc tự do mà còn từ khả năng quản lý, hợp tác và sáng tạo, từ xây dựng tư duy tích cực và linh hoạt ứng phó với các tình huống khi làm solo.

Còn bạn, bạn có đang gặp khó khăn gì về quản lý thời gian và sự tự do của mình khi làm freelancer/solopreneur không?

Chia sẻ cùng với Linh nhé!