Mục tiêu ngắn hạn và dài hạn: cái nào quan trọng hơn?
Nhất là khi mục tiêu dài hạn của bạn có vẻ như hơi "viển vông"?
Mình có một khám phá sau những năm tư vấn chiến lược và tự hoạch định chiến lược cho mình như thế này:
Các chiến lược kinh doanh hầu hết mất vài năm để triển khai, nhưng chiến lược chỉ rõ ràng nhất khi nó đã được thực hiện và nhìn lại.
Thật vậy, kinh doanh là một quá trình đau đớn vật vã, đòi hỏi những người thực hiện phải tin vào bản năng của bản thân họ rất rất nhiều. Nó cũng lấy đi rất nhiều nước mắt, mồ hôi, sự kiên trì, tiền bạc và nó thực sự cần khả năng cam kết hành động và sự cố chấp.
Chiến lược của mỗi người khác nhau nhưng điểm bắt đầu của mọi chiến lược thì giống nhau: đó là học cách cân bằng giữa những mục tiêu ngắn hạn và dài hạn.
Trong bài viết hôm nay, Linh chia sẻ một vài bài học và góc nhìn của Linh liên quan tới việc chúng ta duy trì mục tiêu ngắn hạn song song với mục tiêu dài hạn và khả năng mở rộng quy mô kinh doanh cho các solopreneur.
Bài học số 1: duy trì sự sống trong ngắn hạn với một tầm nhìn dài hạn không phải là điều dễ dàng.
Nhiều quyết định mình đưa ra không có chút ý nghĩa nào trong ngắn hạn. Nếu chỉ theo đuổi ngắn hạn, có lẽ mình không bao giờ đạt được những thứ mình đang có bây giờ. Nhưng nếu chỉ chạy theo những điều mà chính bản thân mình còn không chắn chắn, mình có lẽ cũng đã bỏ cuộc vì chẳng ai cho mình ăn, cho mình uống và thỏa mãn những điều kiện sống cơ bản nhất.
Vậy nên, với tư cách là một doanh nhân độc lập, một solopreneur, điều quan trọng là cân bằng giữa ngắn hạn và dài hạn.
Những khoản lợi nhuận đầu tiên bạn có được từ sự nghiệp kinh doanh chuyên môn độc lập không khó để đạt được (tin mình đi). Cái khó là bạn có thể khiến biz của mình sinh lời trong thời gian lâu dài. Bởi vì chu kỳ sản phẩm là dài ngắn khác nhau, bạn kiếm được tiền từ sản phẩm dịch vụ là tốt, nhưng kiếm rồi mà không có thanh khoản để đầu tư trở lại vào chính biz của mình thì bạn sẽ khó lòng có thể mở rộng được quy mô biz của mình trong dài hạn.
Mục tiêu dài hạn của bạn có thể đúng nhưng nó không đảm bảo sự sống còn cho bạn. Mục tiêu dài hạn là bạn trở thành một người coach chuyên nghiệp có thể giúp đỡ 1 triệu khách hàng trong lĩnh vực tài chính cá nhân nhưng nếu bạn không quản lý để tồn tại trong ngắn hạn, mục tiêu lớn này càng khó khả thi. Những tiếc nuối sẽ truy đuổi bạn khi bạn thấy những người khác thực hiện thành công ý tưởng giống hệt của bạn nhưng khả năng cân bằng của họ tốt hơn giữa sự sống sót trong ngắn hạn và tầm nhìn dài hạn.
Và vì thế, bạn có thể có tầm nhìn lớn lao nhưng bạn cần kiểm tra thực tế của mình. Có rất nhiều người muốn bản thân trở thành người thay đổi thế giới, mình không nói đó là ý tưởng không tốt, nó rất tốt nhưng dù nó tốt đẹp thế nào, nó cũng có thể thất bại khi bạn không biết mình đang ở đâu. Khi làm solopreneur, việc thực thi, hành động chiếm phần lớn thành công và nỗ lực của chúng ta. Nếu không có những bài kiểm tra thực tế: sản phẩm ra mắt chưa, có khả thi không, mọi người có thích không, nó có thêm giá trị cho họ không… thì mọi thứ đều chỉ là ảo ảnh.
Vậy thì làm thế nào để solopreneur có thể giảm thiểu rủi ro?
Bài học số 2: Đi vào ngách là một cách kiểm tra thực tế.
Ở góc độ thị trường, cách bạn có thể cân bằng ngắn hạn và dài hạn là gì?
Câu trả lời là: NGÁCH. Hoặc một phân khúc nhỏ trong thị trường, sẽ cho phép bạn bắt đầu, nhận phản hồi và nhanh chóng cải thiện việc kinh doanh của mình. Thị trường quá lớn khiến đa phần mọi người mông lung trong việc thực sự gọi tên được sự khác biệt trong sản phẩm dịch vụ của họ.
Nghe điều này có vẻ đơn giản và mình đã nói đi nói lại tới nhàm chán về ngách trong 10 năm qua. Nhưng dường như phần lớn những sai lầm mọi người gặp phải khi bắt đầu kinh doanh, đặc biệt là khi kinh doanh độc lập đó là không thu hẹp được ngách của họ.
Chọn ngách nó quan trọng, bởi gì nó giúp:
bạn giới thiệu, mô tả, nói cho người khác hiểu về sản phẩm dễ dàng hơn và nhanh chóng hơn
thu hẹp phạm vi kinh doanh, đơn giản hóa từ quy trình, tiếp thị và các thức thực hiện
(quan trọng nhất) khi bạn bắt đầu một thứ gì mới, cách nhanh nhất để phát triển và tiến bộ đó là có một vòng phản hồi (feedback loop). Khi mục tiêu thị trường quá rộng, sẽ không có vòng phản hồi nào xảy ra hết. Tại sao? Vì môi trường nhắm tới quá phức tạp sẽ khiến việc đánh giá xem mình làm đúng hay sai trở nên bất khả thi. Một ngách càng nhỏ càng dễ nhắm mục tiêu, càng dễ theo dõi tiến trình kinh doanh và kích hoạt feedback loop.
Feedback loop là một quá trình liên tục trong đó thông tin phản hồi từ kết quả của một hệ thống được sử dụng để điều chỉnh các hành động tiếp theo của hệ thống đó. Nói cách khác, output của hệ thống trở thành input cho vòng lặp kế tiếp.
Trong kinh doanh và quản lý, feedback loop là công cụ quan trọng để thu thập dữ liệu phản hồi từ khách hàng, đánh giá hiệu quả của sản phẩm/dịch vụ và cải tiến liên tục. Vòng phản hồi giúp doanh nghiệp học hỏi và thích ứng nhanh chóng với thị trường.
Với cá nhân mình, feedback loop giống như một tài sản giá trị nhất cho business mà mình theo đuổi theo thời gian, bởi chỉ khi có feedback loop từ thị trường, mình mới biết mình đang làm sai gì và cách cải thiện thế nào. Vậy thì, trong một thị trường ngách, quy mô khách hàng đủ nhỏ để có thể cung cấp cho mình những phản hổi này. Ví dụ như mình chọn ngách xây dựng sự nghiệp kinh doanh chuyên môn dành cho các chuyên gia (tức là nhóm expert trong số solopreneur chứ không phải toàn bộ solopreneur). Khi đối tượng này quá lớn (ví dụ như mình chọn solopreneur chung chung bao gồm cả những người đang kinh doanh sản phẩm vật lý hoặc hình ảnh cá nhân của họ) thì sẽ rất khó để xây dựng sản phẩm dịch vụ và đưa ra những kết luận dựa trên phản hồi chung chung từ họ.
Sau khi đi qua 3 lần tuyển sinh cho chương trình “Becoming a Solopreneur” và liên tục tiếp nhận các phản hồi để cải tiến, khóa 3 đã là một sự thay đổi “lột xác” với rất nhiều điểm khác biệt giúp việc học tập và thực hành của học viên trở nên hiệu quả hơn rất nhiều.
Với ngách rõ ràng và quy mô nhỏ, mình cảm thấy:
dễ kiểm soát hơn (dù mình có tài giỏi đến mức nào thì khi là solopreneur, mình cũng khó để kiểm soát được các hệ thống quá lớn hay phức tạp)
ít bị nhiễu hơn (thị trường càng lớn thì càng nhiều rủi ro và biến động không xác định, cơ hội thất bại còn tăng lên )
dễ để linh hoạt đối phó và ứng biến (làm solo là đơn thương độc mã, một mình ra trận mà trận chiến lại quá đông thì việc bạn sống sót trở về đã là thách thức)
làm tốt một thứ rồi thì rất dễ mở rộng ra những thứ khác (ví dụ mình dạy về kinh doanh chuyên môn rồi thì rất dễ để bán các chương trình về xây dựng thương hiệu cá nhân, hoặc phát triển cộng đồng và sau này là cả những sản phẩm củng cố khía cạnh tinh thần và hạnh phúc cho người làm solo nữa). Amazon những năm 90 ban đầu chỉ bán sách, nhưng Jeff Bezos đã nghiên cứu và thấy rằng sau sách còn có âm nhạc. Với những nền tảng sẵn có, Amazon từ cửa hàng sách trực tuyến thành công nhất thế giới lại tiếp tục mở rộng sang âm nhạc.
Bài học 3: Đừng sốt ruột vội vàng muốn mở rộng quy mô
Solopreneur hoàn toàn có thể mở rộng quy mô business của mình, đó là khi sản phẩm của họ được xác nhận trong cả những phân khúc thị trường rộng lớn. Một người làm coach về sự bền bỉ cho phụ nữ trung niên hoàn toàn có thể thiết kế sản phẩm dịch vụ để phục vụ cho nhóm phụ nữ U30 về sau này, hoặc là nhóm phụ nữ đang làm lãnh đạo, chủ doanh nghiệp.
Và rõ ràng, để mở rộng được như vậy, nó cần một tầm nhìn dài hạn hơn từ bạn. Đó là khi một mục tiêu dài hạn trở nên hợp lý và khả thi bên cạnh việc bạn vẫn sống sót tốt với những mục tiêu ngắn hạn. Khi muốn mở rộng business và có một tầm nhìn dài hạn, bạn cũng sẽ biết căn chỉnh sản phẩm dịch vụ, mô hình kinh doanh và thiết kế quy trình vận hành của mình sao cho phù hợp với từng giai đoạn và thời điểm.
Ví dụ, chị Thủy là một coach về “sự bền bỉ” (Resilience Coach) cho nhóm khách hàng phụ nữ tuổi trung niên (từ 35-50 tuổi) vượt qua những biến cố lớn trong cuộc sống và sự nghiệp.