Đa phần những người hướng dẫn viết sẽ nói bạn nên để dành tới khi xong bản nháp mới nên sửa. Đúng, đây là cách viết nhanh nhất.

Tại sao ạ?

Khi bạn đang viết, nhà phê bình nội tâm của bạn sẽ ngắt lời bạn, sẽ nhận xét bạn sai ngữ pháp, mắc lỗi chính tả, từ ngữ sáo rỗng hoặc nghèo nàn... Nếu bạn nghe lời nó, bạn sẽ bắt tay vào chỉnh sửa. Thật ra nếu bạn là cây viết đã có kinh nghiệm, đã viết lâu năm và có cấu trúc vững chắc cho nội dung của mình thì điều này hoàn toàn ổn.

Nhưng nếu bạn sửa trước khi định hình được nội dung mình viết, bạn nghĩ xem, có phải là bạn đang "cầm đèn chạy trước ô tô không"? Nó làm bạn viết chậm hơn.

Nói lại chuyện thợ mộc đi, làm gì có ai đi chạm khắc những hoa văn tinh xảo ở góc bàn trước khi quyết định xem chiếc bàn đó có kích thước ra sao. Nếu làm trước, tới khi lắp vào, bạn phát hiện ra chỗ hoa văn mình cất công cần phải cắt bỏ đi vì không kê vừa. Vậy là bạn đã làm một việc rất mất thời gian nhưng vô nghĩa.

Thêm nữa, khi vừa viết vừa sửa, bạn có thể làm mất đi mạch viết, mạch suy nghĩ và rất khó để tái tạo lại những suy nghĩ đó. Bạn sẽ thất vọng về bản thân, tự hỏi sao mình không thể viết ra được những ý tưởng của mình.

Vậy nên, cách tốt nhất và nhanh hơn có lẽ là hãy xoa dịu “cái đứa” hay chỉ trích bên trong nội tâm của bạn. Hãy khuyên nó ra ngoài đi dạo và quay lại sau khi bạn đã hoàn thiện bản nháp và bắt đầu biên tập. Hãy làm việc như chú thợ mộc: bắt đầu từ bản thiết kế thô, với kích thước phù hợp rồi chỉ chạm khắc tỉa tót cho tới khi biết chắc chiếc bàn có độ dài rộng là bao nhiêu.

Nhưng có thể, vẫn có bạn gặp khó khăn và không thể đưa ý tưởng vào bài viết. Vậy thì hãy phá vỡ quy tắc chỉnh sửa đi. Hãy chỉnh sửa khi thấy bế tắc.

Ví dụ:

• Viết ra những suy nghĩ, ý tưởng của mình, tránh chỉnh sửa

• Khi gặp khó khăn và không biết viết tiếp thế nào, đọc lại những gì mình viết, thực hiện một số việc biên tập để làm rõ suy nghĩ. Cách này có thể giúp gỡ rối và bạn có thể viết nốt phần còn lại

• Nếu viết các bài viết dạng dài hoặc chương sách mà bị tắc, hãy chuyển sang chương khác và chỉnh sửa phần bạn đã viết

Tóm lại thì:

Nếu bạn biết cấu trúc nội dung của mình là gì và không có nguy cơ bị mất mạch suy nghĩ, tư duy thì việc chỉnh sửa khi viết cũng chẳng có gì xấu. Nó thậm chí còn giúp bạn làm rõ, sắc nét hơn các ý tưởng.

Nhiều người có thể cứng nhắc áp đặt quy trình cụ thể. Nhưng những gì hiệu quả với họ có thể không hiệu quả với bạn. Những gì hiệu quả với bạn có thể không hiệu quả với mình. Chúng ta khác nhau mà!

Thật ra thì viết cũng không giống đóng một cái bàn đâu. Viết đòi hỏi sự khéo léo nhưng lại không có hướng dẫn nào rõ ràng và chính xác hết.

Vì thế, quy trình đúng nhất là quy trình của riêng bạn. Mỗi bước của viết nháp, viết tự do, viết theo dàn ý, biên tập nên là một công cụ riêng trong chiếc "hộp" viết và kỹ năng của mỗi người khi sử dụng công cụ là khác nhau, với các chiến thuật khác nhau.

Có như vậy, bạn mới tạo ra con đường của riêng bạn trên hành trình viết lách.

Leave a comment