Phần lớn những freelancer và solopreneur tìm tới mình đều loay hoay khi mình đặt câu hỏi mô hình kinh doanh (business model) của các bạn là gì. Mặc dù đây là bước quan trọng và gần như là đầu tiên liên quan tới lên kế hoạch về doanh thu, lợi nhuận nhưng lại là bước nhiều người bỏ qua nhất. Hoặc hoàn toàn không biết gì về business model, hoặc là có biết nhưng nghĩ “mình có kinh doanh lớn đâu mà cần mô hình phức tạp”. Suy nghĩ đó chính là thứ khiến các bạn gặp khó khăn và buộc phải từ bỏ con đường làm việc tự do và kinh doanh độc lập.

5 mô hình kinh doanh cơ bản mình giới thiệu sau đây giúp các bạn hiểu rõ hơn về cách thức, chiến lược và cảm hứng để tự phát triển một mô hình phổ biến và phù hợp nhất cho những ai làm freelancer/solopreneur. Bất kể bạn làm gì, miễn là có hoạt động có tính thương mại, có mua-bán, trao đổi giá trị thì nó đều cần một mô hình để làm điểm tựa. Phải đi từ bản chất, sau đó sáng tạo gì thì sáng tạo.

#Mô hình 1: Bán thứ gì đó

• Bán cho ai đó sản phẩm vật lý hoặc kỹ thuật số của bạn

• Ví dụ: điện thoại, đất đai, sinh tố, cổ phiếu, ebook

• Lý tưởng: sản phẩm bạn tự sản xuất hoặc mua lại

• Chiến lược: tạo ra hoặc mua thứ gì đó => bán nó mới giá cao hơn bạn phải trả

• Tối ưu hoá về mặt kinh tế học

#Mô hình 2: Thuê thứ gì đó

• Cho phép ai đó thuê sản phẩm mà bạn sở hữu

• Ví dụ: nhà cửa, xe hơn, đồ chơi, thế chấp, nền tảng học tập (thuê chỗ)…

• Lý tưởng: sản phẩm vật chất bạn tự sản xuất hoặc có được mà mọi người không có (hoặc không đủ khả năng) sở hữu

• Chiến lược: tạo ra hoặc mua lại thứ gì đó => cho thuê nó nhiều lần

• Tối ưu hoá về mặt tiêu dùng

#Mô hình 3: Bán dịch vụ

• Cung cấp dịch vụ tận dụng kỹ năng và kinh nghiệm của bạn

• Ví dụ: sửa nhà, kỹ sư, cung cấp dịch vụ y tế, hướng dẫn viên du lịch, tiếp thị nội dung, coaching…

• Lý tưởng trong việc giúp đỡ những người khác

• Chiến lược: phát triển một kỹ năng => tính phí cho việc tận dụng kỹ năng đó

• Tối ưu hoá về mặt kỹ năng

#Mô hình 4: Tính phí đăng ký

• Tính phí hàng tháng hoặc hàng năm để truy cập vào sản phẩm hoặc dịch vụ của bạn

• Ví dụ: Netflix, phòng tập (dự án Business of You Academy cũng sẽ bắt đầu có tính phí hàng tháng vào cuối năm nay)

• Lý tưởng cho: sản phẩm dịch vụ mà mọi người cần thường xuyên

• Các mô hình đăng ký: phí cố định, máy chủ lưu chữ, phí thường niên, phí hàng tháng…

• Chiến lược: xây dựng một sản phẩm có giá trị => thu hút người dùng thử => thuyết phục họ đăng ký

• Tối ưu hoá về mặt tương tác

#Mô hình 5: Quảng cáo

• Tính phí khi chia sẻ điều gì đó với khán giả của bạn dựa trên lượt xem, click hoặc hành động

• Ví dụ: facebook, podcast, influencer,

• Lý tưởng cho sản phẩm thu hút lượng lớn khán giả hoặc được tìm kiếm nhiều

• Chiến lược: xây dựng độc giả/khán thính giả => tính phí với mỗi lần quảng cáo

• Tối ưu hoá lưu lượng truy cập

Tất nhiên bạn không cần phải cứng nhắc chỉ theo đuổi một mô hình mà có thể kết hợp 2 mô hình với nhau.

Ví dụ:

• kết hợp vừa bán thứ gì đó vừa tính phí đăng ký: như iPhone + iCloud hoặc 1 solopreneur vừa bán khoá học (lẻ) vừa có thể tính phí hàng tháng (học toàn bộ các khoá học)

• kết hợp vừa quảng cáo vừa tính phí đăng ký: như các tờ báo trên thế giới, truyền hình hoặc hoặc một influencer vừa nhận quảng cáo vừa bán subscription cho kênh podcast của mình

• …

Hãy thử suy nghĩ xem:

• Nếu bạn đang bán một sản phẩm, bạn có thể bán thêm tính phí đăng ký hoặc quảng cáo không?

• Nếu bạn đang bán quảng cáo, bạn có thể bán thêm dịch vụ không?

• Hoặc là thay thế, chuyển đổi từ mô hình kinh doanh này sang mô hình kinh doanh khác? Ví dụ như mình đã chuyển đổi từ bán dịch vụ sang bán sản phẩm và tính phí đăng ký. Một freelancer từ bán dịch vụ viết nhỏ lẻ, viết theo bài có thể chuyển sang đăng ký dạng viết bài hàng tháng… Một life coach từ bán các gói coach cố định, có thể chuyển dang sạng đăng ký để được coach lâu dài (mỗi tháng coach 1 lần…)

Tóm lại thì hãy động não, suy nghĩ và tìm hiểu thêm những người khác họ đang làm gì. Ngoài ra, hãy nghĩ về việc:

• Nếu bạn đang cho thuê thứ gì đó, bạn có thể thay thế bằng gói đăng ký không?

• Nếu bạn đang bán gì đó, bạn có thể cắt giảm bước nào để làm giá trị rẻ hơn và bán cho nhiều người hơn không (tất nhiên chỉ nên áp dụng với các sản phẩm giá rẻ)?

…

Danh sách cách trên là cách các doanh nghiệp thông thường kiếm tiền, nhưng thực sự thì các solopreneur trong các lĩnh vực sáng tạo đang kiếm nhiều nhất bằng mô hình nào?

• Tính phí đăng ký (subscription)

• Donate (buy me a coffee…)

• Quảng cáo (youtuber, tiktoker, facebooker…)

• Chia sẻ doanh thu (affliiate marketing, đầu tư vào start up)

• Bán sản phẩm số (khoá học, tài liệu…)

• Bán quyền truy cập - membership (VIP Meeting, private DMs)

• Bán quyền truy cập - membership vào sự kiện hoặc khoá học

Và đó cũng là những gì mà mình sẽ hướng dẫn và đồng hành cùng với học viên của mình trong chương trình Becoming a Solopreneur.

Cảm ơn bạn đã đọc bản tin hôm nay!

Chúc bạn một cuối tuần nhiều niềm vui!